Krzyż pamiątkowy żołnierza walczącego w bitwie pod Sadową (1866 r.) znaleziony w okolicach Jankowa!

Do zbiorów Działu Regionalnego drawskiej Biblioteki trafił niedawno interesujący obiekt związany z konfliktem prusko-austriackim z 1866 roku. Mowa tu o odkrytym w okolicach Jankowa pamiątkowym krzyżu nadawanym żołnierzom, którzy zasłużyli się w bitwie pod Sadową (niemiecka nazwa miejscowości to Königgrätz, obecny Hradec Králové w Czechach) rozegranej 3 lipca 1866 roku. Powiat drawski, ówczesny Kreis Dramburg, znajdował się wówczas w granicach Królestwa Prus, więc żołnierze walczący w wojnach prowadzonych przez to państwo w XIX wieku pochodzili oczywiście również z Dramburga i okolicznych miejscowości. 

Odznaczenie zostało ustanowione 20 września 1866 roku przez pruskiego króla Wilhelma I Hohenzollerna po zakończeniu wojny. Konflikt prusko-austriacki nazywano też wojną siedmiotygodniową, wojną niemiecką (niem. Deutscher Krieg) lub wojną prusko-niemiecką (niem. Preußisch-Deutscher Krieg). Jednym z ostatnich większych starć konfliktu była wspomniana bitwa pod Sadową. 

 

Krzyż pamiątkowy z wojny prusko-austriackiej znaleziony w Jankowie.

 

Na rewersie odznaczenia, na górnym ramieniu krzyża znajduje się napis "KÖNIGGRÄTZ", na bocznych ramionach widnieje data bitwy "DEN 3 / JULI", a na dolnym rok "1866". W centralnym okrągłym polu widać pruskiego orła stojącego na armacie. 

Na awersie krzyża znajduje się napis "GOTT WAR MIT UNS, IHM SEI DIE EHRE" (Bóg był z nami, niech Jemu będzie chwała) oraz "PREUSSENS SIEGREICHEM HEERE" (Zwycięska armia pruska). Na górnym ramieniu widoczna jest pruska korona królewska. W centralnej części znajduje się monogram pruskiego króla Wilhelma: "WR" (Wilhelmus Rex).

 

Warto wspomnieć, że odznaczenie występowało w dwóch wersjach: pierwszy - przyznawany kombatantom - wykonany był z brązu (w trzech wariantach), drugi - dla niewalczących (urzędników) - wykonano z oksydowanego brązu. Łącznie powstało około 144 000 odznaczeń dla kombatantów oraz ok. 1200 krzyży dla niewalczących. Brąz do wykonania krzyży pochodził ze zdobytych podczas wojny austriackich armat.

Znaleziony w Jankowie krzyż nie jest jedyną pamiątką po konflikcie prusko-austriackim z naszych terenów. Kilka lat temu do zbiorów Magazynu Solnego w Drawsku Pomorskim trafiła tablica, na której wymienieni są pochodzący z Dramburga żołnierze polegli w wojnach, które Prusy toczyły w latach 60. XX wieku. Tablica wymienia trzech mieszkańców Dramburga, którzy polegli w wojnie prusko-austriackiej w 1866 roku. Byli to: kanonier Johann Heinrich Madeburg (poniósł śmierć raniony granatem w głowę) z 2. Batt. Gard. Artill. Brig., Gustav Schade (przyczyna śmierci nieznana) z 8 Pomorskiego Regimentu Piechoty nr 6, Hermann Schewe (zaginiony, a następnie uznany za zmarłego) z 8 Pomorskiego Regimentu Piechoty nr 49. Wszyscy trzej polegli 3 lipca 1866 w pod Königgrätz (bitwa pod Sadową). Więcej o tablicy można przeczytać tu: Tablica upamiętniająca mieszkańców Dramburga poległych w wojnie duńskiej (1864) i austriackiej (1866). 

 

Tablica (fragment) upamiętniająca poległych w wojnach z Danią (1864) i Austrią (1866).

Kolejnym upamiętnieniem żołnierzy z Dramburga, którzy stracili życie w wojnach z Austrią i Francją był widoczny na ilustracji poniżej pomnik wojenny, który do 1945 roku znajdował się nieopodal drawskiego kościoła. Więcej informacji na jego temat można znaleźć tutaj: Kriegerdenkmal, czyli drawska Wiktoria. 

 

Pomnik upamiętniający poległych w wojnach z Austrią (1866) i Francją (1870-71).