Drawska gazeta sprzed 124 lat! O czym pisano w Dramburger Kreisblatt z 10 grudnia 1898 roku

Czym żył Dramburg w grudniu 1898 roku? Jak wyglądało życie w naszym mieście 124 lata temu? Chociaż odpowiedź na te pytania nie jest łatwa, to spróbujemy dziś nieco przybliżyć ten czas i przyjrzeć się sprawom, które zajmowały przed laty mieszkańców miasta, ale też innych miejscowości powiatu drawskiego, niemieckiego Kreis Dramburg. Szansę na to daje lektura sobotniego wydania lokalnej gazety Dramburger Kreislbatt z 10 grudnia 1898 roku, której egzemplarz znajduje się w zbiorach Działu Regionalnego Biblioteki w Drawsku Pomorskim.


Zanim zagłębimy się w lekturę, warto powiedzieć dwa słowa o samym tytule. Pierwszy numer Dramburger Kreislbatt ukazał się w 1844 roku. Przez lata pismo wydawano dwa razy, a pod koniec XIX wieku już trzy razy w tygodniu. W 1928 roku pismo przemianowano na Dramburger Kreiszeitung, a z czasem zostało przekształcone w regionalny dodatek do Pommersche Zeitung. Drukarnia oraz siedziba wydawcy znajdowała się w miejscu dawnego młyna miejskiego nad Drawą, przy dzisiejszej ul. Piłsudskiego. Budynek nie zachował się do naszych czasów, w jego miejscu znajduje się dziś skwerek. 



Zachowane numery Dramburger Kreisblatt czy Dramburger Kreiszeitung to wielka rzadkość. Kilka niekompletnych roczników znajduje się wprawdzie w Bibliotece Muzeum Narodowego w Szczecinie oraz w Bibliotece Uniwersyteckiej w Greifswaldzie, ale nie są zdigitalizowane i dostęp do nich jest możliwy tylko na miejscu. Pojedyncze numery pisma są w posiadaniu lokalnych kolekcjonerów i regionalistów. Każdy znaleziony na strychu lub w piwnicy egzemplarz (nawet w złym stanie zachowania) to cenne źródło wiedzy i warto dążyć do jego zachowania.

Zawartość pisma podzielona była na trzy sekcje. Pierwszą stanowiły komunikaty urzędowe (niem. Amtliche Bekanntmachungen), które podawane były do wiadomości publicznej m.in. przez drawskiego starostę, podległych mu urzędników lub przez urzędy ze Szczecina czy Szczecinka.

Pierwsza z opisanych w grudniowym wydaniu spraw związana była z podejrzeniem ogniska wścieklizny w Gudowie (niem. Baumgarten), gdzie w ostatnim czasie padło kilka biegających wolno psów i zagryzionych zostało kilka zwierząt hodowlanych. Drawski starosta von Brockhausen właścicielom czworonogów nakazywał wyprowadzanie psów na smyczy oraz używania kagańca pod groźbą kary w wysokości 150 marek. Druga poruszona sprawa dotyczyła przypomnienia właścicielom fabryk o poprawnej formie corocznego zgłaszania administracji państwowej ilości zatrudnianych w zakładach kobiet oraz pracowników młodocianych (w wieku od 14 do 16 lat). Kolejna rzecz dotyczyła z kolei nowych przepisów dotyczących wynagrodzeń nauczycieli. Pierwszą stronę zamyka ogłoszenie o możliwości bezpłatnego zgłaszania się ciężarnych kobiet najpóźniej na cztery tygodnie przed porodem do Prowincjonalnego Zakładu Szkolenia Położnych w Szczecinie. Ostatnie urzędowe ogłoszenie skierowane było do ochotników chcących zaciągnąć się na trzy lata do niemieckiej marynarki wojennej. Kandydat musiał mieć co najmniej 1,65 m wzrostu, posiadać silną budowę ciała i dobrą kondycję fizyczną, a także być przygotowanym na służbę w warunkach tropikalnych. Rekruci bowiem mieli być wysłani do odbycia służby w Kiautschou (chin. Jiaozhou), dawnej niemieckiej koncesji znajdującej się na terytorium północnych Chin.

Drugą sekcję Dramburger Kreisblatt stanowiły wiadomości o charakterze nieurzędowym (niem. Nichtamtlicher Theil) pogrupowane w wieści z Rzeszy Niemieckiej (niem. Deutsches Reich), z zagranicy (niem. Aus dem Auslande) oraz informacje lokalne (niem. Lokales und Provinzieles).

 


Wieści z Rzeszy rozpoczynała krótka notka na temat planowanego poświęcenia nowo wybudowanego kościoła świętej Trójcy przez parę cesarską w berlińskim Charlottenburgu. Następnie informowano o nadaniu przez cesarza Orderu Orła Czerwonego II klasy dla Gubernatora Niemieckiej Afryki Wschodniej Eduarda von Liebert, a także o zjeździe przedstawicieli wszystkich niemieckich uniwersytetów i szkół wyższych w celu uzgodnienia formy oddania hołdu dla zmarłego w lipcu 1898 roku Żelaznego Kanclerza, czyli Ottona von Bismarcka. Ostatni komunikat z Rzeszy dotyczył jej populacji, która z końcem 1897 roku osiągnęła 32 890 000 obywateli.

Mieszkańcy Dramburga do porannej, sobotniej kawy mogli poczytać też o kończącej się właśnie wojnie pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Hiszpanią, a także o zapowiedziach amerykańskiego sekretarza wojny Russela A. Algera o powiększeniu armii USA do 100 000 żołnierzy i planach budowy linii kolejowej na Kubie, która w wyniku konfliktu znalazła się w amerykańskiej strefie wpływów.

Wieści lokalne rozpoczynał komunikat pogodowy. Sobota 10 grudnia 1898 roku była w Dramburgu pochmurna z niewielkimi opadami i dość silnym wiatrem. Temperatura rano w okolicach zera, w południe lekki wzrost. Na niedzielę prognozowane były przymrozki, a na poniedziałek kolejny spadek temperatury. Z powodu masowych zachorowań na grypę wśród uczniów miejscowego Królewskiego Seminarium oraz Szkoły Wstępnej dla Nauczycieli, obie szkoły musiały zostać zamknięte do 3 stycznia. Chorowała ponad połowa uczniów! 

Do wiadomości publicznej podano, że posiadłość mistrza rymarskiego Pappelbauma przy Mühlenwaagestrasse (obecna ul. Kujawska) została zakupiona przez mistrza krawieckiego Ratheya za 1700 talarów. Pappelbaum zaś kupił dom rzeźnika Wintera przy „grossen Muhlenstrasse” (obecna ul. Piłsudskeigo) za 7500 talarów. Niejaki Raasch, handlarz mąką, nabył od swojej teściowej, wdowy po piekarzu Reiserze, działkę naprzeciwko kościoła.

Na drugi dzień świąt w lokalu Westhpala (nieistniejący budynek nad Drawą przy ul. 11 Pułku Piechoty) planowany był Bürgerball, czyli coroczny bal dla (wybranych) mieszkańców miasta. Zaproszenia miały być wysłane lada dzień, a koszt wstępu dla panów określono na 1,50 marki. 


Dramburger Kreisblatt informował też mieszkańców o pożarze, który wybuchł w Wierzchowie 6 grudnia. O godzinie 18 ogień pojawił się w stodole Hermanna Schattschneidera. Spłonęła stajnia, a przez silny wiatr pożar objął też stodołę i budynek stajni mieszkającego po sąsiedzku Hermanna Dittmanna. Wspomnieni rolnicy stracili wszystkie plony i zapasy paszy, które nie były ubezpieczone. Szczęśliwie ubezpieczeniem na łączną kwotę 5900 marek objęte były spalone budynki. W pożarze nie zginęło żadne zwierzę. Przyczyna pojawienia się ognia nie została jeszcze ustalona.

Pismo zawiadamia też o tragicznym wypadku na dworcu kolejowym w Szczecinku, gdzie pracujący przy rampie towarowej pracownik kolei Lock został zmiażdżony przez nadjeżdżający wagon. Nieszczęśnik doznał złamania jednej nogi oraz obrażeń na całym ciele. Mimo przetransportowania do szpitala Lock zmarł pozostawiając w trudnej sytuacji żonę i trójkę dzieci.

 


Trzecią, najbardziej obszerną - bo liczącą dwie strony - sekcję gazety stanowiły ogłoszenia, reklamy i anonse, które dostarczają wiele ciekawostek m. in. na temat sklepowego asortymentu w naszym mieście 124 lata temu. Oto przegląd najciekawszych z nich:


Drawskie Towarzystwo Naukowe (niem. Wissenschaftlicher Verein) ogłasza termin zebrania na 13 grudnia, punktualnie o godzinie 8. Wykład publiczny pt. "Święto Bożego Narodzenia w odniesieniu do jego genezy i zwyczajów ludowych" w auli tutejszego Gimnazjum Królewskiego wygłosi prawnik Pan Rosenfeld. 

Panie są również mile widziane jako goście. Przy wejściu na salę będzie ustawiona skarbonka do zbierania dobrowolnych opłat za wstęp. Zebrane pieniądze zostaną przeznaczone na rzecz ubogich dzieci.

Po wykładzie w hotelu Maass odbędzie się spotkanie członków Towarzystwa. Zarząd w składzie: Dr Kleist/ Rosenfeld / Liz. Kabisch.



W piątek, sobotę i niedzielę o godz. 20 tylko trzy specjalne pokazy wynalazków Edisona. Kinematograf, ruchome obrazki oraz amerykański fonograf "Triumph", a także 200 interesujących zjawisk świetlnych. Bilety w sprzedaży u kupca Brehma.


Kupiec Robert Brehm w swoim sklepie oferował bardzo szeroki asortyment rozmaitych delikatesów. Po ofercie można wnioskować, że był to chyba najlepiej zaopatrzony sklep w mieście. Kawior, łosoś, sardynki i anchois. Pomarańcze, cytryny, jabłka, daktyle, orzechy, figi i kasztany. Szynki, kiełbasy i salami. Ser edam, camembert i parmezan. Morele, brzoskwinie i czereśnie. Szwajcarskie czekoladki, praliny, ciastka i kakao. Rozmaite alkohole, różne odmiany kawy, papierosy i cygara.


Na drodze z Drawska do Starej Studnicy została zagubiona skrzynia z inicjałami E. G., w której przewożono pranie. Znalazca proszony jest o przesłanie zguby wraz z informacją o poniesionych kosztach na adres: Glahn, Stara Studnica.

 

Świeże ananasy szklarniowe, świeże banany poleca H. Mäder, Flora-Drogerie.



Cukierki choinkowe, urocze drobiazgi, wyłącznie towary jadalne, 1 pudełko zawierające ok. 420 sztuk, cena 2,50 marki, 1 pudełko zawierające ok. 270 dużych sztuk, cena 3 marki wraz z opakowaniem wysyłane za pobraniem. Siegfried Brock, Berlin, Gollnowstr. 10a.


Gumowce i śniegowce (autentyczne z Rosji) w szerokim asortymencie poleca H. Assmuss.


W każdy piątek i sobotę funt świeżej i tłustej wołowiny 50 fenigów i 45 fenigów, funt świeżej i tłustej baraniny 50 fenigów, funt wieprzowiny 50 fenigów, karbonada 60 fenigów, funt wieprzowiny z kością 30 fenigów w sklepie J. Kopplina.


Czerwone i białe wina, wino węgierskie, arak, rum i koniak o uznanej dobrej jakości w cenach hurtowych. Max Kunitzki.



Każdy kaszel jest natychmiast usuwany przez pastylki Isslieb's Emser Kasselbrunnen. W woreczkach po 40 fenigów w Löwen-Apotheke przy rynku.

 


Pumpernikiel / angielskie ciasta / pomarańcze / włoski kalafior i ananas / oryginalne szwajcarskie i holenderskie sery / różnego rodzaju orzechy poleca Friedrich Krause.

 

Wystawa świąteczna jest otwarta w księgarni Otto Jancke / Chłopięce i męskie garnitury, palta, kurtki w wyjątkowo niskich cenach. Arthur Jaffe /  Tylko marka "Pfeilring" gwarantuje autentyczność kremu toaletowego z lanoliny. Żądaj tylko kremu lanolinowego "Pfeilring" i odrzuć imitacje.



Jako odpowiednie prezenty świąteczne polecam perfumy i mydła w eleganckich opakowaniach. Mydło Dörings w świątecznym opakowaniu. W. Schreiber, królewska Löwen-Apotheke i drogeria.


Doktor Adler, lekarz specjalista dla pacjentów z bólem uszu, nosa i gardła mieszka teraz w Szczecinie, Berliner Thor 4 (obecna Brama Portowa), godziny urzędowania: 9-11, 3-5.


Na świąteczne zakupy odzieżowe zaprasza kupiec Rohloff oferujący spory asortyment ubrań zarówno dla pań, jak i dla panów.



Sala koncertowa Joachimi. Na koncert z kawą i gorfami, który odbędzie się w niedzielę 11 grudnia o godz. 16 oraz na następujący po nim bal, na którym zagra miejska kapela pod batutą Pana Holza zaprasza Hermann Joachimi.

 


Wiadomości kościelne. W niedzielę, 11 grudnia o godz. 10 mszę odprawiać będzie superintendent Moehr. O godz. 14 pastor Panse, a datki z tacy zostaną przekazane dla Misji Miejskiej w Szczecinie. Na godz. 15 zaplanowano mszę dla dzieci. Mszę o godz. 18 odprawi pastor Koch. Chrzty: Paul Müller, Fritz Daugs, Elise Schifelbein, Minna Schüler.

Wiadomości z Urzędu Stanu Cywilnego w Dramburgu.
Urodzenia: rzeźbiarzowi Gustavowi Rattey z Dramburga - 1 syn, hodowcy krów Karlowi Bärwald z Suliszewa - 1 syn, pasterzowi Wilhelmowi Vöse z Zarańska - 1 córka, właścicielowi domu Juliusowi Fiebelkorn z Dramburga - 1 syn, szczotkarzowi Friedrichowi Thomas z Dramburga - 1 córka.
Małżeństwa: woźnica August Wilhelm Reinhard Venner z Dramburga oraz Emilie Auguste Therese Lenz z Gudowa.
Zgony: Bertha Minna Marx z Dramburga w wieku 1 roku; Martha Huthmacher z Dramburga w wieku 31 lat; Karl Fritz Ludwig Schulz z Dramburga w wieku 9 miesięcy; jubiler i zlotnik Paul Zech z Dramburga w wieku 48 lat.

Redaktor odpowiedzialny W. Schade. Wydrukowano i wydano w firmie W. Schade & Co.

Komentarze

Popularne posty

Popularne artykuły