Przedwojenna Prowincjonalna Szkoła Pożarnicza w Mielenku (niem. Pommersche Provinzial-Feuerwehrschule in Klein Mellen)

Mielenko Drawskie (niem. Klein-Mellen) jest liczącą sobie ponad 700 lat wsią, która przez wieki ulegała licznym przeobrażeniom. Nie zachowały się tu niestety - za wyjątkiem samego układu wsi - żadne ślady z okresu średniowiecza, a najstarszym zabytkiem jest kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski z 1662 roku, któremu niedawny remont przywrócił świetność. Innym bardzo interesującym miejscem jest obręb dawnego majątku, w skład którego wchodzą zabudowania gospodarcze oraz pałac wraz ze znajdującym się za nim parkiem. Dziś skupimy się tylko na wycinku historii wsi. Przyjrzymy się bliżej pałacowi, jego właścicielom oraz funkcji, jaką to miejsce pełniło w latach 1934-1945, kiedy pałacowe pomieszczenia zajmowała Pomorska Prowincjonalna Szkoła Pożarnicza (niem. Pommersche Provinzial-Feuerwehrschule). 

Widok na siedzibę szkoły pożarniczej od południowego-wschodu. 

Majątek w Mielenku w drugiej połowie XIX wieku znajdował się w posiadaniu rodziny von Brockhausen. Istniejący na obszarze majątku dworek nie spełniał już wówczas wszystkich potrzeb rodziny i w 1875 roku zdecydowano się na budowę nowej rezydencji. W 1913 roku majątek zakupił Oberlautnant Raasch, syn producenta likierów ze Stargardu, który zginął w pierwszym roku Wielkiej Wojny. Wdowa po Raaschu sprzedała majątek w 1915 roku kapitanowi o nazwisku Kujaht, o którym nie posiadamy praktycznie żadnych informacji. W 1919 roku majątek kupił sam Bernhard Stoewer junior, współwłaściciel szczecińskiego przedsiębiorstwa motoryzacyjnego "Stoewer", które oprócz samochodów produkowało także maszyny do szycia, pralki, wyżymaczki, rowery i maszyny do pisania. W czasie, gdy zarządcą majątku był Stoewer, do pałacu została dobudowana wieża. Wyposażył on także budynek w centralne ogrzewanie i instalację wodociągową. W 1934 roku majątek został zakupiony przez Provinzial-Feuerverband Pommern (pol. Pomorski Prowincjonalny Związek Straży Pożarnej), z przeznaczeniem na ulokowanie w nim Szkoły Pożarniczej, w której mieli się kształcić przyszli strażacy, a także miały tu miejsce kursy doskonalenia zawodowego. Pomorska Prowincjonalna Szkoła Straży Pożarnej w Mielenku (niem. Pommersche Provinzial-Feuerwehrschule in Klein Mellen) została otwarta 26 sierpnia 1934 roku. 

Wnętrze pałacu w Mielenku w okresie funkcjonowania w nim Szkoły Pożarniczej.

W nieco przebudowanym na potrzeby szkoły pałacu mieściła się sala szkoleniowa, jadalnia, sale rozrywkowe oraz kwatery dla uczestników kursów. Znajdowała się tu też kuchnia oraz pomieszczenia administracyjne. Wolne chwile kursanci mogli spędzać w sali ze stołem bilardowym oraz w sali muzycznej, wyposażonej w pianino, skrzypce, lutnię, flety i harmonijki ustne. W bibliotece można było zagłębić się w lekturę specjalistycznych książek o tematyce pożarniczej oraz literatury narodowosocjalistycznej. W 1936 roku w pobliżu pałacu zbudowano warsztaty i hale niezbędne do poprawnego funkcjonowania szkoły. Na terenie parku zbudowano także schron przeciwlotniczy dla 140 osób!

Widok na siedzibę szkoły pożarniczej od północy.

Szkoła pozwalała na jednorazowe przyjęcie 70 kursantów. Kwatery dla 40 osób znajdowały się w pałacu, dla pozostałych 30 w otaczających dziedziniec budynkach, w pokojach 4 do 8 osobowych. 

Przed pałacem znajdował się plac defilad. W wysokim budynku po prawej stronie poniższej fotografii mieściła się sala gimnastyczna, która służyła też jako miejsce apeli. Połączone z nią były warsztaty szkoleniowe. Z lewej strony fotografii widoczne są hale garażowe. 

Widok na dziedziniec szkoły pożarniczej.

Sala gimnastyczna.

Hale garażowe.

Członkowie kursu szkoły pożarniczej w Mielenku. W wojskowym mundurze Ernst Ebeling, kierownik szkoły w latach 1943/44.

Na powyższej fotografii, wśród kursantów widocznych jest trzech nauczycieli. Od lewej siedzą: Willi Hintz, Paul Heese oraz nierozpoznany nauczyciel. 

Powyżej fotografia przedstawia komendantów powiatowych straży pożarnych z Prowincji Pomorskiej podczas spotkania w Klein Mellen. W środku drugiego rzędu stoi Willi Hintz (w okularach), pełniący w pewnym czasie funkcję kierownika szkoły w Mielenku. 

Kursanci Szkoły Pożarniczej. Pierwszy z lewej Ernst Ebeling, pierwszy z prawej Paul Heese, kierownik szkoły w latach 1938-39.

Do 26 sierpnia 1944 roku w kursach odbywających się w Szkole Pożarniczej w Mielenku wzięło udział 10 075 strażaków. W styczniu 1945 roku w halach i hangarach szkolnych zgromadzone zostały duże samochody pożarnicze z obszaru Pomorza Tylnego (niem. Hinterpommern), gdzie miały zostać zabezpieczone przed nadciągającym frontem i w odpowiednim momencie przetransportowane dalej na zachód. Za sprowadzenie całej floty pojazdów do Demmina na Pomorzu Przednim odpowiedzialny był wspomniany Willi Hintz. 

Szkoła Pożarnicza w Mielenku została uruchomiona po wojnie przez polską administrację w 1948 roku. Jednym z pierwszych jej komendantów był Zbigniew Jacorzyński (w latach 1951-52). Wojewódzki Ośrodek Szkolenia Pożarniczego w Mielenku Drawskim zakończył swoją działalność w 1993 roku, a jego ostatnim komendantem był Zygmunt Lewandowski. Następnie pałac w Mielenku na ponad dwie dekady stał się siedzibą Ochotniczych Hufców Pracy. 

Obecne plany zakładają utworzenie w pałacu Centrum Opiekuńczo-Mieszkaniowego z Zakładem Aktywności Zawodowej oraz zapleczem rehabilitacyjno-sportowym. Na ten cel Powiat Drawski otrzymał dofinansowanie w kwocie 14 875 000,00 zł, a szacowana wartość całej inwestycji to: 17 500 000 zł.

Bibliografia:

• Pommerscher Provinzial-Feuerwehrschule Ernst Ebeling, Heimat-Kalender fur den Kreis Dramburg 1939.
• Erster Schlauch "Wasser marsch!", M.K., Dramburger Kreisblatt, 1/1993.
• 1934-1944. 10 Jahre Feuerwehrschule fur Pommern Klein Mellen. Vorgeschichte und Geschichte der Feuerwehrschule fur die Provinz Pommern. Zusammengestellt und verfasst von Bereitschaftsfuhrer d. Fw. P. Heese. 2. Auflage, Paul Hesse, 2001.
• Zbigniew Jacorzyński, Krzysztof Sobkowicz, "Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza", vol. 48, str. 138-142, 2017.