Kontynuujemy przegląd przedwojennej zabudowy drawskiego rynku (obecnego Placu Konstytucji) i przyglądamy się jego północnej pierzei, której zabudowa nie przetrwała do naszych czasów. Na tapet bierzemy dziś kamienicę z numerem drugim.
 |
| Drawski rynek w pierwszej połowie XX wieku. |
Nie dysponujemy niestety żadnymi informacjami na temat wyglądu, właścicieli lub lokatorów kamienicy w okresie średniowiecza i czasach nowożytnych, ale bliskość głównego placu i kościoła sugerują, że bez względu na epokę byli to ludzie zamożni, którzy znajdowali się wysoko na drawskiej drabinie społecznej. Nieco więcej światła na historię budynku rzucają źródła XIX-wieczne.
 |
Północna pierzeja drawskiego rynku w 1850 roku.
|
W wieku XIX kamienica z numerem drugim była niezbyt zjawiskowym, piętrowy budynkiem ustawionym ścianą szczytową do głównego miejskiego placu. Budowla, zapewne szachulcowa i przykryta tynkiem, posiadała dwuspadowy dach z trójkątnym naczółkiem w górnej części szczytu. Na poziomie parteru znajdowały się dwie pary drzwi, pomiędzy którymi znajdowały się trzy okna. Drzwi po prawej stanowić mogły wejście do sklepu lub zakładu, który znajdował się na parterze, wejście po lewej prowadzić mogło do części mieszkalnej na wyższych kondygnacjach oraz w głąb, na podwórze i do oficyn. W późniejszym czasie drzwi po prawej stronie zostały zamurowane, a główne wejście do sklepu umieszczono na osi budynku, w miejscu środkowego okna. Pierwsze piętro tradycyjnie zajmowała część mieszkalna z pięcioma oknami wychodzącymi na rynek. Kamienica miała też najprawdopodobniej mieszkalne poddasze, którego trzy okna wychodziły na miejski plac, a także podpiwniczenie. Pod koniec XIX wieku górne partie kamienicy zostały przebudowane. Obiekt podwyższono, przekształcono konstrukcję dachu i dobudowano kondygnację, nad którą znajdowało się poddasze. Dzięki temu kamienica nieco "urosła" i przestała sprawiać wrażenie wciśniętej pomiędzy sąsiadujące z nią budynki.
 |
| Przystrojona girlandami kamienica nr 2 będąca tłem obchodów 600 rocznicy nadania miastu praw miejskich w 1897 roku, źródło: zbiory Mariusza Garbacza. |
W latach 70. XIX wieku w kamienicy pod numerem 2 swój sklep otworzył żydowski kupiec Eduard Joseph. Prowadził on handel m.in. wyrobami z porcelany i szkła, a także artykułami papierniczymi i galanterią. Warto zaznaczyć, że w pierwszych latach XX wieku Eduard Joseph (ur. 31 maja 1834 roku w Dramburgu) wraz z rodziną opuścił Pomorze i osiedlił się w podberlińskim Charlottenburgu, gdzie zmarł w 25 września 1912 roku. Grób Eduarda i jego małżonki Henrietty (z domu Arndt, ur. 17 lutego 1847 r., zm. 23 lutego 1931 r.) znajduje się na cmentarzu żydowskim Berlin-Weißensee. Na nagrobku znajduje się także upamiętnienie syna Eduarda i Henrietty - Carla Josepha (ur. 9 grudnia 1871 roku w Dramburgu) oraz jego małżonki Betty (z domu Rolholtz, ur. 5 września 1886 roku), którzy w 1942 roku zostali deportowani do getta Theresienstadt, a w 1944 roku do obozu zagłady w Auschwitz, gdzie zostali zamordowani. Córka Carla i Betty - Beatrice przeżyła nazistowskie prześladowania na wygnaniu w Afryce Południowej. Więcej informacji na temat historii rodziny Eduarda Josepha znaleźć można w serwisie stolpersteine-berlin.de.
 |
| Nagrobek Eduarda i Henrietty Joseph na cmentarzu żydowskim Berlin-Weißensee. |
Jednym z bardziej zasłużonych dla miasta lokatorów kamienicy nr 2 był w tym czasie dr Ludwig Jahn, nauczyciel gimnazjalny i przewodniczący Związku Upiększania Dramburga, któremu poświęcono pomnik znajdujący się do 1945 roku w drawskim parku [pomnik doktora Ludwiga Jahna].
 |
| Północna pierzeja drawskiego rynku w pierwszych dekadach XX wieku. |
Księgi adresowe dostarczają nam wiele ciekawych informacji o właścicielach kamienicy z numerem drugim. Na początku XX wieku w budynku mieścił się zakład introligatorski, którego właścicielem był Luis Marth. W latach 20. i 30. znajdowało się tu mieszkanie i sklep z wypiekami piekarza Hermanna Howe, który przejął później jego syn Wilhelm. Nie ma pewności, czy znajdowała się tu również zaopatrująca sklep piekarnia. Tuż przed wojną oraz w jej trakcie mieściła się tu niewielka kawiarnia, której właścicielem był Herbert Schmidt, a później Willi Kaden.
 |
| Północno-wschodni narożnik drawskiego rynku pod koniec lat 30. XX wieku. Kamienica nr 2 znajduje się przy lewej krawędzi fotografii. |
W marcu 1945 roku, kamienica przy drawskim Rynku pod numerem 2, podzieliła los wielu poważnie uszkodzonych lub zniszczonych podczas działań wojennych budynków. Zgliszcza budowli zostały jeszcze - jak widać na zdjęciu poniżej - na krótki czas zabezpieczone, jednak niedługo potem je rozebrano. Dopiero pod koniec lat 70., po wyburzeniu wszystkich kamienic pierzei północnej, rozpoczęto w tym miejscu budowę nowego bloku, podczas której znaleziony został [skarb monet z Drawska Pomorskiego].
 |
| Uszkodzone i zrujnowane zabudowania północnej pierzei drawskiego rynku w 1945 roku. Źródło: zbiory Romualda Kurzątkowskiego. |
 |
| Ogrodzony plac budowy w miejscu zabudowań północnej pierzei rynku. Przełom lat 70. i 80. XX wieku. |
Komentarze
Prześlij komentarz