Pieniądz zastępczy w przedwojennym powiecie drawskim (niem. Kreis Dramburg)
Pieniądz zastępczy, czyli niemiecki Notgeld, był na masową skalę emitowany na Pomorzu Zachodnim w latach 1914-1924. Początkowo główną przyczyną emisji notgeldów była potrzeba uzupełnienia w
obiegu brakującego pieniądza oficjalnego, np. wykonanych ze
szlachetnych kruszców monet o niewielkich nominałach, które w związku z
wojną wycofano. Pieniądz zastępczy nie był jednak wprowadzany na rynek przez bank centralny, lecz przez jednostki samorządowe, takie jak miasta i powiaty, a także, w mniejszym stopniu, przez instytucje prywatne i przedsiębiorstwa. Już w czasach powojennej inflacji (1919-1921 r.) również władze przedwojennego Drawska, Złocieńca i Kalisza, a także drawskie władze powiatowe rozpoczęły emisję pieniędzy zastępczych. Bony były początkowo dość skromnie ilustrowane, dopiero notgeldy emitowane przez powiat oraz banknot o nominale 75 fenigów z Kalisza Pomorskiego przyjęły nieco bardziej bogatą szatę graficzną i stały się interesującym obiektem o wartości kolekcjonerskiej. Skany pieniędzy zastępczych emitowanych przez magistrat drawski oraz starostwo (10 i 50 fenigów) umieszczam dzięki uprzejmości Grzegorza Saczuka.
1 maja 1920 roku drawskie władze miejskie z burmistrzem Karlem Pagelem na czele, wypuściły skromne papierowe notgeldy (niem. Gutschein - bon, talon) o nominale 10 i 50 fenigów. Jak czytamy na lewym marginesie, ich data ważności miała być opublikowana w lokalnej gazecie Dramburger Kreisblatt.
Swój papierowy pieniądz zastępczy 15 lipca 1919 roku o nominałach 10, 50 wprowadził także Kalisz Pomorski (niem. Kallies). Późniejsza emisja banknotu o nominale 75 fenigów z 1 lutego 1921 roku miała już nieco bardziej urozmaiconą szatę graficzną
W Złocieńcu 1 lutego 1919 roku tamtejszy magistrat emitował skromne papierowe notgeldy o nominałach 10 i 50 fenigów:
6 sierpnia 1920 roku władze powiatowe dokonały emisji bogato ilustrowanych papierowych notgeldów o nominałach 10 i 50 fenigów oraz 1 marki. Oprócz herbów miejskich i pomorskiego gryfa zawierały one scenki oddające agrarny charakter tych terenów. Dodatkowo na banknocie o nominale 50 fenigów obok kaliskiego kamienia szlifierskiego - wg Karla Ruprechta - widać przedstawicieli Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji i Rosji, krajów których sankcje były powodem tego, że Niemcy znalazły się w tak ciężkim położeniu gospodarczym. Istotny był także dopisek mówiący o tym, że jeżeli ktoś nie rozumie jak trudna jest sytuacja Niemiec, to kaliski kamień szlifierski nierozumny umysł niezwłocznie zaostrzy.
 |
| Źródło: https://www.flickr.com/photos/94791180@N06/ |
 |
| Źródło: https://www.flickr.com/photos/94791180@N06/ |
Warto nadmienić, że w Czaplinku, który przed 1945 rokiem znajdował się w obrębie powiatu szczecineckiego (niem. Kreis Neustettin), magistrat wyemitował pieniądz zastępczy w postaci żelaznych monet o nominałach 5, 10 i 50 fenigów (źródło: notgeld.com.pl):
Inflacja z lat 1919-1921, która w 1923 roku przerodziła się w hiperinflację, spowodowała, że emitowane pieniądze zastępcze stały się bezwartościowe. W obiegu pojawiały się już tylko bony zastępcze o coraz wyższych nominałach (miliardy marek) i w coraz większych nakładach. Tego typu emisje z terenu powiatu drawskiego znane są wyłącznie z przedwojennego Złocieńca, niemieckiego Falkenburga.
 |
| Banknot o nominale 100 miliardów marek wydany podczas trwającej hiperinflacji w 1923 roku przez magistrat w przedwojennym Złocieńcu. Źródło: https://www.flickr.com/photos/94791180@N06/ Bibliografia:
|
Komentarze
Prześlij komentarz