Akt lokacyjny Drawska Pomorskiego z 8 marca 1297 roku

Oryginał dokumentu lokacyjnego Drawska Pomorskiego nie zachował się do naszych czasów. Tekst na podstawie odpisu pochodzącego z XVIII wieku, znajdującego się w archiwum miejskim w Berlinie. Poniżej wersja polska, niemiecka oraz w języku łacińskim.

• wersja polska

"W roku pańskim 1297 w Prenzlau.

Otto i Konrad, z bożej łaski margrabiowie brandenburscy i landsberdzcy, i my, Johan i Otto, margrabiowie, synowie Konrada, pana tej marchii, obwieszczają wszystkim chrześcijanom, do których zaliczają się tu obecni oraz tym, którzy to oświadczenie przeczytają.

Ponieważ wszystko przemija, jeśli nie zostanie uwiecznione przez ustne lub pisemne świadectwo, powtarzamy i potwierdzamy przez świadczenie tu obecnych, że przekazujemy czcigodnemu Arnoldowi von der Goltz, wójtowi z Drawska, jak również jego braciom, Konradowi i Johannesowi naszą gminę Drawsko ze wszystkim co do niej należy, tak jak to niniejszym opisujemy, w posiadane.

Przekazujemy wymienionej gminie prawo brandenburskie. Do tego graniczące z nią 200 odjąć 16 włók (1 włóka = 17 ha). Z tych ziem mieszkańcy otrzymują 50 włók na lewo od Drawy, do własnego użytku. Pozostałe włóki po prawej stronie Drawy gmina powinna zachować na cele rolnicze, poza czterema włókami, które podarowaliśmy kościołowi tej gminy. Wójt, jego bracia i dziedzice otrzymują 10 włók do własnego użytku, wolne od podatku, jako własność. Po czasie wolnym od danin, miasto musi płacić za każdą włókę pół srebrnego grosza.

Od tych wpływów wójt zatrzymuje trzecią część jak również jedną trzecią zatrzymuje z terenów poza miastem i z wpływów z sądu. Wójtowi należy się także dzierżawa młyna wraz z jazem na Drawie; jemu i jego dzieciom obdarzonym prawnym tytułem feudalnym i wolnym od podatków. Miasto może korzystać z rynku, budynków, z punktu kontroli mięsa, z jatek i piekarni. Również chcemy, aby dochody i majątek położony za miastem należał do gminy.

Przekazujemy miastu poza tym następujące jeziora z prawem do połowów: Lubesow (Lubie), W[ok]e[r]e (Okra?), i Tzapell (Czaple) i ich dopływy od jeziora T[z]apell (Czaple) do jeziora Welsen (Wilże) wraz z Melen (Bagnem Mieleńskim) i jeziorem Grellen[s]e (Jelenim). Poza tym przekazujemy gminie bagna Manhagen powyżej miasta, nad Drawą położone, w górę jej biegu aż do granicy wsi Dalewo, a te bagna nigdy nie będą mogły być zmniejszone przez naszych urzędników. Miasto powinno zostać wolne od podatków i danin mieszkańców, jak również okazyjnie trudniący się handlem nowo przybyli. Jeśli nie ma śniegu, mieszkańcy i ich goście mogą bez obawy polować na zające. Ulice i porządek utrzymują mieszkańcy miasta wedle upodobania.

Aby łaska tego daru przez nas i naszych następców i dziedziców w przyszłości nie zmieniona została, rozkazujemy, aby ten list został przez świadków zapisany i naszą pieczęcią opatrzony. Tak się stało w roku pańskim 1297 w obecności Wernera von Schwannenberg, Friedricha von Eickstedt, Hasso i Ludolfa, braci von Wedel, rycerza Burkharda von Lockstedt i naszego notariusza Thiedemanna, który zapisał w Prenzlau, szóstego dnia przed piątą niedzielą przed Wielkanocą."

• wersja niemiecka

"1297 März 8. In Prenzlau.

Otto und Conrad, von Gottes Gnaden Markgrafen von Brandenburg und von Landsberg, und wir Johannes und Otto, Markgrafen, Söhne des Conrad, Herren dieser Mark, geben allen christlichen Getreuen, zu denen die hier Anwesenden gelangen und die ihre Nachricht lesen werden, zur Kenntnis:

Da alles, was in dieser Zeitlichkeit geschieht, mit deren Vergänglichkeit schnell verschwindet, wenn es nicht durch mündliches Zeugnis oder schriftliche Aufzeichnung Beständigkeit erhält, wiederholen wir und bestätigen durch das Zeugnis der hier Anwesenden, dass wir dem ehrenwerten Arnold von der Goltz, dem Herrn Schulzen in Dravenborch, und ebenso seinen Brüdern Conrad und Johannes unsere vorgenannte Gemeinde Dravenborch, mit allem, was zu ihr gehört, wie dies im folgenden beschrieben werden soll, als Besitz übergeben.

Wir übergeben der vorgenannten Gemeinde das Brandenburger Recht. Dazu die an diese Gemeinde grenzenden 200 weniger 16 Hufen. Von diesen vorhandenen Hufen erhalten die Bürger 50 Hufen links der Drage, der Gemeinde gegenüberliegend, zu eigenem landwirtschaftlichen Gebrauch, Drage-abwärts und aufwärts. Die dann übrig bleibenden Hufen auf der rechten Drage-Seite soll die Gemeinde zu landwirtschaftlicher Nutzung erhalten außer 4 Hufen, die wir der Kirche dieser Gemeinde geschenkt haben.

Der Schulze, seine Brüder und Erben erhalten 10 Hufen zu eigenem Gebrauch, auf Dauer frei von allen Abgaben, als Besitz. Nach Auslaufen der Freijahre musst die Stadt für jede Hufe einen halben Silbergroschen zahlen.

Von diesen Zinseinkünften behält der Schulze den dritten Teil und von außerhalb der Stadt liegenden Flächen und von den Gerichtseinkünsten behält er ebenfalls ein Drittel. Ebenso steht dem Schulzen die Mühlenpacht aus dem Dragestau oberhalb der Stadt zu, ihm und seinen Erben, ausgestattet mit einem rechtmäßigen Feudaltitel und abgabefrei. Vom Markt, den Gebäuden und dem Schauhaus und auch von dem Fleisch- oder Brotbänken soll der Stadt die Nutzung ungeschmälert zustehen. Ebenso wollen wir, dass alle Gewinne und das Vermögen der Anlagen, die außerhalb der Stadt errichtet sind, üblicherweise der Gemeinde gehören.

Wir übergeben der Stadt außerdem folgende Seen mit allen Nutzungen und Fischereirechten, deren Namen so bezeichnet werden: Lübbesee, Wückersee (?) und Zapelsee und dessen Fließgewässer vom Zapelsee bis zum Wels-See, den Wels-See selbst mit dem Mellen- und Gallensee. Außerdem übergeben wir der Gemeinde auch das Manhagenmoor, oberhalb der Stadt, an der Drage gelegen, und zwar Drage-aufwärts bis zur Gemarkungsgrenze des Dorfes Dalow, derart, dass dieses Moor niemals von einem anderen unseres Beamten verkleinert werden darf. Diese Stadt selbst soll von allen Steuern und Abgaben der Einwohner bleiben. Die Bürger und ihre Gäste dürfen auch ohne Scheu und in voller Freiheit die Hasenjagd ausüben, außer bei Schnee. Auch alle Straßen herrichten und in Ordnung halten sollen die Einwohner der Stadt nach ihren eigenen Wünschen, so wie es ihnen förderlich ist.

Damit auf diese Weise die Gnade dieser Schenkung von uns und unseren Nachfolgen und Erben in aller Zukunf unverändert und unwiderrufbar fortbestehe, befehlen wir, dass dieser Brief zum Beweise der Zeugenschaft aufgezeichnet und mit unserem Siegel versehen werde. So geschehen im Jahre 1297 in Anwesenheit des Werner v. Schwarzenberg, Friedrich v. Eickstedt, Hasso und Ludolf, der Gebrüder v. Wedel, Burkhard v. Lockstedt, der Ritter und unserem Notar Thiedmann, durch den in Prenzlau am sechsten Tag vor Reminiscere heute aufgezeichnet."

•  wersja łacińska

"1297 März 8. in Prentzlovia.

Otto et Conradus, dei gratia Brandenburgenses et de Landesberg marchiones, et nos Johannes et Otto, marchiones, Conrad filii, ejusdem Marchiae domini, universis Christi fidelibus, ad quos presents devenerint eorum notitamque sortiuntur. Cum ea, quae aguntur in tempore, cum temporis volubilitate citius evanescent, nisi a lingua testium aut scripti memoria recipient firmamentum, quapropter recognosciumus et tenowe presentium evidentius protestamur, quod viris honesties Arnoldo de Goltzen, domino schulteto in Dravenborch, nec non Conrado et Johanni, ejus fratribus, predictam civitatem nostram Dravenborch cum omnibus suis attinentiis, sicut infra recitabitur, dedimus possidend[a]m. Dedimus nihilominus civitati predicte jus Brandenburgense, apponentes ad ipsam civitatem ducentos mansos XVI mansis minus. De his vero manis burgenses dictae civitatis quinquaginta mans[o]s ultra Dravam ex transverso civitatis habebunt ad agriculturam in ascensu similiter et descensi. Residuos vero mansos ab ista parte Dravae ad agriculturam et ad usus civitatis ad se recipiant et habebunt. Porro ecclesiam in praefata civitate cum quatuor manis dotavimus. Praefatus quoque et sui fratres et heredes eorundem decem mansos pro suis usibus prepetuo liberaliter possidebunt. Expirante (!) autem libertate, de unoquoque manso dimidius nobis argenteus censualis dari debet. De quo censu schultetus tertiam partem et de censu arearum nec non de judicio partier sibi tollet. Item molendinum, quod adjacet civitati supra Dravum exstructum, praefatus schultetus suique haeredes cum omni usu justo phodali titulo liberaliter possidebunt. Et quicquid in foro de edeficiis veluti in theatro necnon macellis cranium ­­­--- sive panis anni --- cadere poterit aut derivari, id ipsa civitas sibi usualiter in integrum reservabit. Item omnes questus et census de a[re]is extra civitatem constructis ad eandem civitatem volumus usualiter pertinere. Damus etiam civitati cum omni utilitate et piscationibus heac stagna, quorum nomina sic notantur: Lubesow, W[ok]e[r]e, Tzapell et fluentum ipsus stagn[i] T[z]apel usque ad stagnum Welsen et ipsum stagnum Welsen cum stagno Melne et Grellen[s]e. Damus nihilominus dictae civitati paludem Manhagen supra nostram civitatem sitam apud Dravam in ascensu ipsius Dravae usque ad terminos campi villea Dalow, ita quod ipsa palus ab aliquot nostrum officialium aut advocatorum nunquam deinceps debeat minui. Item ipsa civitas ab omni telonio penitus ab inhabitantibus et advenis non nunquam a mercimonio quolibet emptionis vel venditionis titulo libera permanebit. Burgenses quoque inibi commorantes venationes leporinas extra nivem absque metu liberaliter exercebunt. Stratas quoque omne et plateas obstruere, dirgere et curare poterunt inhabitatores civitatis memoratae pro ipsorum libito et expediential voluntatis, Ut igitur huiusmodi gracie nostre donatio per nos nostrosque successores heareditarios futuris temporibus immutari nequeat etiam retractari, praesentes literas in evidens testimonium conscribi jussimus desuper et sigillorum nostrorum appensionibus roborari. Actum anno domini MCCLXXXX septimo, praesentibus Wernero de Schwanenberg, Friderico de Eickstede, Hassone et Ludolpho, frateribus de Wedell, Burchardo de Kockstede, militibus, et Thidemanno, nostro notario, per quem in Prentzlovia feria sexta ante dominicam, qua canitur Reminiscere, presentia conscribuntur."

Przekład polski i niemiecki pochodzą z:

• A. Malinowska, H. Schönrock, R. von Zadow, „Dravenborch – Dramburg – Drawsko. Przyczynki do historii miasta“, 1997.

Tekst łaciński pochodzi z:

• „Pommersches Urkundenbuch, III. Band (1287 - 1300)“, s. 300 – 301 (nr 1796), 1891.